उत्तर कोरिया एक असा देश जो संपूर्ण जगासाठी गूढ आहे. या देशातील लोकांच जीवन अत्यंत कठीण आणि नियमांनी बांधलेलं आहे. किम जोंग-उन च्या तानाशाहीखाली असलेल्या या देशात लोकांना स्वातंत्र्याचा मागमूसही नाही. इथल्या लोकांना इंटरनेट, परदेशी माहिती किंवा बाहेरच्या जगाशी संपर्क यावर पूर्णपणे बंदी आहे. लोकांना सतत सरकारी प्रचार ऐकावा लागतो, आणि किम कुटुंबाला देवासारखं पूजावं लागतं. म्हणून इथल्या नागरिकांसाठी हा देश म्हणजे पिंजरा आहे. देशातून अनेक जण पळून जाण्याचा प्रयत्न करतात. पण या देशात एक नियम आहे. पळून जाण्याचा प्रयत्न केल्यास किंवा पळून गेल्यास, त्याच्या तीन पिढ्यांपर्यंत त्याच्या कुटुंबाला क्रूर शिक्षेचा सामना करावा लागतो. पण नो कुम-सोक जो उत्तर कोरियातून पळून जाणारा पहिली व्यक्ती ठरला. एवढंच नाही तर त्याने नकळत अमेरिकेचं एक मिशन पूर्ण केलं होतं. ज्यामुळे अमेरिकेने त्याला 9 कोटी रुपये दिले होते. काय आहे नो कुम-सोक ची गोष्ट जाणून घेऊ. (No kum-sok)
नो कुम-सोकचा जन्म १९३० च्या दशकात उत्तर कोरियातल्या हमहुंग प्रांतात झाला. त्याकाळी कोरियावर जपानचा ताबा होता. नोचं कुटुंब बऱ्यापैकी privileged होतं, वडिलांना चांगली नोकरी होती, पैशाची काही कमी नव्हती. पण जपानी अधिकाऱ्यांचा जुलूम त्यांना सहन करावा लागायचाच. नो शाळेत गेला,पण तिथे सर्व अभ्यासक्रम जपानी भाषेतच होते. कोरियन लोकांना त्यांची भाषा किंवा संस्कृती शिकण्याची परवानगी नव्हती. या वातावरणाने नोच्या मनात लहानपणापासूनच स्वातंत्र्याची धग पेटली.
नो जेमतेम १२ वर्षांचा असताना दुसरं महायुद्ध सुरू झालं. जपान हळूहळू कमजोर होत गेला. मग जपानने कोरियन पोरांना ‘कामिकाझे’ पायलट बनवायला सुरुवात केली. कामिकाझे पायलट्स स्वतःच्या जेट्ससह अमेरिकन जहाजांवर आत्मघातकी हल्ले करायचे. या पायलट्सचा मृत्यू निश्चित होता, कोरियन तरुणांना कामिकाझे म्हणून भरती करण्यासाठी कुटुंबाला सुख-सुविधांचं आमिष दाखवलं जायचं, तर काहींना धमकावलं जायचं. कामिकाझे पायलट्सला समाजात हिरोप्रमाणे पूजलं जायचं. म्हणून काही तरुण स्वत:हून सुद्धा कामिकाझे बनण्यासाठी तयार असायचे. (No kum-sok)
नो कुम-सोकवरही याचा परिणाम झाला. त्याला कामिकाझे पायलट बनण्याचं होतं. पण जेव्हा त्याने ही गोष्ट वडिलांना सांगितली, तेव्हा वडिलांनी त्याला झापलं, वडिलांच्या समजावण्याने नोने कामिकाझे बनण्याचं स्वप्न सोडलं. पण तरीही त्याला कोरियन सैन्यात सामील व्हायचं होतंच. त्याचवेळी त्याच्या मनात दुसरं आणखी एक स्वप्नं आकार घेऊ लागलं होतं. त्याने अमेरिकन सैन्याबद्दल ऐकलं होतं, की ते स्वतंत्र लोक आहेत. म्हणून त्याने ठरवलं की एक दिवस अमेरिकेत पळून जायचं.
१९४५ मध्ये दुसरं महायुद्ध संपलं. जपान कोरियातून निघून गेला आणि कोरिया दोन भागांत विभागला गेला. उत्तर कोरिया आणि दक्षिण कोरिया. उत्तर कोरियात सोव्हिएत युनियनने किम इल-सुंगला सत्ता सोपवली. हा किम इल-सुंग म्हणजेकिम जोंग-उनचा आजोबा. किम इल-सुंग सत्तेत आल्यानंतर कोरियात तानाशाहीचं नवं युग सुरू झालं. उत्तर कोरियाची अवस्था आणखी वाईट झाली. (No kum-sok)
दुसरीकडे नो कुम सोकने आपलं स्वप्न पूर्ण केलं. तो उत्तर कोरियाच्या हवाईदलात फायटर पायलट बनला. पण त्याच्या मनात एकच गोष्ट होती – या तानाशाहीतून पळायचं. पण पळणं सोपं नव्हतं. त्यासाठी त्याला सैन्यात मोठं नाव कमवावं लागणार होतं, लोकांचा विश्वास मिळवावा लागणार होता. मग नोने नाटक सुरू केलं. तो किम इल सुंगची लाचारीच करु लागला, वाहवाही करू लागला, पण आतून त्याला या सगळ्याचा रागच होता. पण त्याच्या या नाटकाचा फायदा झाला. सैन्यात तो विश्वासू सैनिक बनला. १९५० मध्ये उत्तर आणि दक्षिण कोरियात युद्ध पेटलं. नोला अनेक लढायांमध्ये पाठवलं गेलं. तो फायटर जेट उडवायचा, पण त्याच्या डोक्यात पळायचा विचार कायम होता. युद्धादरम्यान त्याने अनेकदा पळण्याचा विचार केला, पण योग्य संधी मिळतच नव्हती.
२७ जुलै १९५३ रोजी उत्तर आणि दक्षिण कोरिया यांच्यात युद्धविरामाचा करार झाला. नो यांना समजलं की आता त्यांच्याकडे शेवटची संधी आहे. युद्धविरामानंतर संशयित लोकांना ठार केलं जाऊ लागलं आणि देशाबाहेर जाण्यावर बंदी घातली गेली. नो यांना कळालं की आता पळालो नाही तर परत कधीच पळता येणार नाही. (No kum-sok)
आणि 21 सप्टेंबर 1953 रोजी नोची पोस्टिंग दक्षिण कोरियाच्या सीमेजवळ होती. त्या सकाळी ते उठले, मिग-१५ फायटर जेट घेतलं आणि तो उडाला. फक्त १७ मिनिटांत त्याने विमान दक्षिण कोरियातल्या किंपो एअरबेसवर उतरवलं, जिथे अमेरिकन सैन्य होतं. त्याचं नशीब इतकं जोरात होतं की कोणी त्याचा पाठलाग केला नाही. त्या दिवशी रडारही बंद होतं, कारण मेंटेनन्स काम सुरू होतं.
विमानातून खाली उतरताच नोने किम इल सुंग फोटो अमेरिकन सैन्याला दाखवत फाडला आणि हात वर करून शरण गेला. अमेरिकन सैन्याला धक्काच बसला. त्यांना कळेना, हे काय झालं? त्यांना राग होता की त्यांनी शत्रूचं विमान येताना पकडलं नाही. पण त्यांना जास्त आनंद झाला, कारण नोने त्यांच्यापुढे एक खजिना आणला होता मिग-१५ फायटर जेट. (No kum-sok)
================
हे देखील वाचा : Mahabharat : महाभारतातील ‘या’ आहेत शक्तिशाली महिला
================
कोरियन युद्धात अमेरिकन लोकांना मिग-१५ जेट पाहिजे होतं. सोव्हिएत युनियनने हे जेट उत्तर कोरियाला दिलं होतं. अमेरिकन जेटपेक्षा हे जेट जास्त चांगलं होतं, असं त्यांना वाटायचं. त्यांनी ‘ऑपरेशन मुला’ नावाचा एक प्लॅन बनवला होता. त्यात जो मिग-१५ विमानाची माहिती किंवा विमान आणेल, त्याला एक लाख डॉलरचं बक्षीस जाहीर केलं होतं. नोला याची काहीच कल्पना नव्हती. पण जेव्हा त्याला कळलं, तेव्हा त्याने ते पैसे मागितले. त्याला ट्रस्ट फंडाच्या स्वरूपात हे पैसे देण्यात आले जे जवळ जवळ ९ कोटी रुपये होते.
मिग-१५ जेट अमेरिकन लोकांनी तपासलं. त्याचं टेस्टिंगही झालं. आज हे विमान अमेरिकेच्या नॅशनल एअर फोर्स म्युझियममध्ये आहे. पण नोचं काय झालं? त्याला अमेरिकेत पाठवलं गेलं. तिथे त्याने आपलं नाव बदललं – केनेथ रो. त्याने डेलावेयर युनिव्हर्सिटीतून मेकॅनिकल इंजिनीअरिंग शिक्षण घेतलं. जनरल मोटर्स, लॉकहीडसारख्या मोठ्या कंपन्यांमध्ये काम केलं. उत्तर कोरियातून पळून तो अमेरिकेत सुखाने राहिला. (No kum-sok)
नो पळून गेल्यानंतर त्याच्या आईनेही दक्षिण कोरियात पळ काढला होता. नंतर ती अमेरिकेत नोच्या जवळ राहिली. पण नोच्या पलायनाची किंमत काही लोकांना चुकवावी लागली. त्याच्या पाच सहकाऱ्यांना, ज्यात त्याचा एक जवळचा मित्रही होता, उत्तर कोरियात फाशी देण्यात आली. नोला उत्तर कोरियातून पळून जाण्याचा कधीच पश्चात्ताप झाला नाही. (No kum-sok)
नोनंतर अनेकांनी उत्तर कोरियातून पळण्यात यश मिळवलं, 1990 नंतर, जेव्हा सोव्हिएत युनियनच्या विघटनानंतर उत्तर कोरियात दुष्काळ पडला. तेव्हा सुमारे 30,000 लोक उत्तर कोरियातून पळून दक्षिण कोरियात आले. किम जोंग-उन सत्तेत आल्यानंतर पलायन करणाऱ्यांची संख्या कमी झाली आहे. पण याचं कारण उत्तर कोरियातील परिस्थिती सुधारली असं नाही, तर पळून जाणाऱ्यांवर अधिक कठोर कारवाई केली जाऊ लागली.
