डाबर कंपनी ही सध्या प्रसिद्ध आणि नावाजलेली कंपनी आहे. मात्र फार कमी लोकांना माहिती आहे की, याची सुरुवात आयुर्वेदिक औषधांनी झाली होती. डाबरची सुरुवात डॉ. एसके बर्मन यांनी १८८४ मध्ये केली होती. डॉ. बर्मन हे आयुर्वेद विशेतज्ञ होते.त्यांनी कोलकाता येथून आपली प्रॅक्टिस सुरु केली होती. अशा प्रकारे संपूर्ण परिवारातील लोक पंजाब येथून कोलकाता येथे शिफ्ट झाली. ८० च्या काळात त्यांनी कॉलरा, कब्ज आणि मलेरिया सारख्या औषधांचा फॉर्म्युला तयार करण्यावर काम सुरु केले होते. औषध बनवल्यानंतर डॉ. बर्मन हे सायकलवरुन फिरत ती विक्री करु लागले होते. त्यांच्या रुग्णांनी त्यांना डाबर अशा नावाने बोलणे सुरु केले होते. ज्यामध्ये डॉक्टरचा ‘डा’ आणि बर्मन मध्ये ‘बर’ चा समावेश होता. अशा प्रकारे त्यांना डाबर असे म्हटले जाऊ लागले. हळूहळू त्यांनी औषधांवर काम करण्यास सुरुवात केली आणि पहिल्या रिसर्च युनिटची स्थापना करत डाबर असे त्याचे नाव ठेवले. (Dabur Success Story)
दिल्लीला येण्याचा निर्णय
१९०७ मध्ये डॉ. बर्मन यांच्या मृत्यूनंतर त्यांचा मुलगा सीएल बर्मन यांनी परंपरा पुढे सुरु ठेवली. नंतर फॅक्ट्री ही दिल्लीला शिफ्ट करण्याचा निर्णय घेतला. कंपनीने औषधांपेक्षा वेगळे हटके प्रोडक्ट बनवण्यास सुरुवात केली. त्याला चार कॅटेगरीत विभागले गेले, हेल्थ केयर प्रोडक्ट्स, हेयर केअर प्रोडक्ट, स्किन केयर प्रोडक्ट आणि फूड प्रोडक्ट. कोलकातापासून जो कंपनीचा प्रवास सुरु झाला होता तो दिल्लीत आल्यानंतर काळानुसार अधिकच वाढत गेला. १९८६ मध्ये डाबर एक सार्वजनिक कंपनी बनली आणि डाबर इंडिया लिमिटेड असे त्याने नाव ठेवण्यात आले.
हेल्थ केयर इंडस्ट्रीमध्ये मोठे पाऊलं
१९९३ मध्ये कंपनीने मोठा निर्णय घेतला आणि हेल्थ केयर इंडस्ट्री मध्ये आपला दबदबा वाढवत हिमाचल प्रदेशात कँन्सर ट्रिटमेंट प्लांट सुरु केले. त्यानंतर कंपनीने आंतरराष्ट्रीय स्तरावर आपले प्रोडक्ट वाढवले. वर्ष २००० पर्यंत कंपनीचे टर्नओव्हर वाढून १ हजार कोटींवर पोहचला आणि आपल्या इंडस्ट्रीची मार्केट लीडर झाली.
डाबरच्या प्रोडक्टच्या आधारावर आय़ुर्वेदिक असल्यामुळे याच्या प्रति लोकांमध्ये विश्वास आणखी वाढत गेला. कंपनीने आपल्या प्रोडक्टची टॅगलाइन ‘साइन्स बेस्ड आयुर्वेद’ अशी ठेवली. या व्यतिरिक्त ‘लाइव्ह बेटर विद डाबर’ सुद्धा ठेवले. याचा सकारात्मक परिणाम कंपनीच्या नफ्यावर पडला आणि लोकांवर सुद्धा.
१९९७ पर्यंत कंपनीची कमांड बर्मन परिवाराच्या हातातच होती. १९९८ मध्ये कंपनीने पहिल्यांदाच परिवारातील एखाद्या व्यक्तीने सीईओची जबाबदारी घेतली होती. कंपनीला याचा फायदा सुद्धा झाला. कंपनाचा टर्नओवर वर्ष २००० मध्ये पहिल्यांदा १ हजार कोटींच्या पार पोहचला गेला होता.(Dabur Success Story)
काही कंपन्या केल्या खरेदी
डाबरने काही कंपन्या सुद्धा खरेदी केल्या. २००५ मध्ये १४३ कोटी रुपयांपासून ओडोनिल बनवणारी बल्सरा ग्रुपची खरेदी केली. २००८ मध्ये डाबरने फेम केयर फार्माला सुद्धा खरेदी केले. २०२१० मध्ये डाबरने होबी कॉस्मेटिक कंपनीला खरेदी केली. ही पहिली परदेशी कंपनी होती ज्याचे डाबरने अधिग्रहण केले होते. डाबरने २०११ मध्ये प्रोफेशनल स्किन केयर मार्केटमध्ये एन्ट्री केली आणि अजंता फार्माची ३० प्लसचे अधिग्रहण केले.
हे देखील वाचा- चीनमधील ‘ही’ फॅक्ट्री प्रत्येक आठवड्याला निर्माण करते कोट्यावधींनी मच्छर, पण का?
२५० हून अधिक हर्बल प्रोडक्ट्स बनवते कंपनी
डाबर सध्या २५० हून अधिक हर्बल प्रोडक्ट्स तयार करते. कंपनीजवळ आपले ८ ब्रँन्ड्स आहेत. कंपनी हेल्थ सेक्टर अंतर्गत च्यवनप्राश, मध, पुदीनहरा, लाल तेल आणि हनीटसह अन्य काही प्रोडक्ट्स ही तयार करते. तर पर्सनल केयर सेक्टरमध्ये सुद्धा काही प्रोडक्ट्स बनवते.
