Shravan 2025 : हिंदू धर्मात श्रावण महिना हा अत्यंत पवित्र मानला जातो. विशेषतः भगवान शिवाचा हा अत्यंत प्रिय महिना समजला जातो. श्रावण महिन्यात अनेक भक्त उपवास, रुद्राभिषेक, शिवलिंगावर जलाभिषेक, दुर्वा, बेलपत्र अर्पण करून भगवान शिवाची पूजा करतात. या काळात एक विशिष्ट धार्मिक विधी म्हणजे “शिवमूठ वाहणे” ही आहे. ही प्रथा महाराष्ट्रातील ग्रामीण भागात विशेषतः श्रावण महिन्यातील सोमवार किंवा अमावस्येच्या दिवशी केली जाते.
शिवमूठ म्हणजे काय?
शिवमूठ म्हणजे निसर्गात सहज सापडणाऱ्या पाच किंवा सात प्रकारच्या धान्यांची, गवतांची किंवा औषधी वनस्पतींची मुठभर उचल घेऊन ती भगवान शिवाला वाहणे. हे धान्य प्रामुख्याने नाचणी, वरी, माठ, तूर, उडीद, हरभरा, मूग, गवत, कुशा इ. असते. या मुठीत एकूण सात वस्तू घेणे शुभ मानले जाते. या सणाला काही ठिकाणी “धान्याची मुठ”, “सातधान्य पूजा” असेही म्हटले जाते.
शिवमूठ का वाहतात?
हिंदू संस्कृतीत निसर्ग पूजन आणि देवपूजन यांचा अतूट संबंध आहे. श्रावण महिना हा शेतीच्या दृष्टीने खूप महत्त्वाचा असतो. या काळात पेरण्या झालेल्या असतात आणि धान्य अंकुरायला लागते. त्यामुळे या धान्यांचे पूजन करून शिवाला अर्पण केल्याने समृद्धी, पावसाची कृपा, रोगांपासून बचाव आणि अन्नधान्याचे भरभराट होईल असा विश्वास आहे. शिवमूठ वाहताना “हे धान्य भविष्यात भरपूर पिकू दे” अशी प्रार्थना केली जाते.
Shravan 2025
धार्मिक आणि आध्यात्मिक महत्व
शिवमूठ वाहणे ही केवळ धार्मिक क्रिया नसून ती कृतज्ञतेची भावना व्यक्त करणारा एक संस्कार आहे. निसर्गातून मिळालेल्या अन्नधान्याचे भगवान शंकराच्या रूपात पूजन करून आपण त्या अन्नाचा आदर करतो. शिव हा विघ्नहर्ता, कालाचा अधिपती आणि औषधी वनस्पतींचा अधिपती मानला जातो. त्यामुळे कृषीशी संबंधित सामग्री त्याला अर्पण करणे म्हणजेच पुढील वर्ष समृद्धतेसाठी विनंती करणे होय.(Shravan 2025)
==========
हे देखील वाचा :
Shravan 2025 : श्रावणात तुळशीची पाने जांभळी का होतात? वाचा धार्मिक आणि वैज्ञानिक कारणे
Shravan : श्रावण महिना कधीपासून सुरु होतोय? पहिला श्रावणी सोमवार कधी?
Sharavan : श्रावणात मांसाहार का करत नाही?
==========
शिवमूठ वाहण्यामागे केवळ अंधश्रद्धा नसून त्यामध्ये निसर्ग आणि मानव यांचे गूढ नाते, कृतज्ञतेची भावना, समृद्धीसाठी प्रार्थना आणि समाजातील एकजूट असा गाढ संदेश आहे. ही परंपरा ग्रामीण भागात आजही श्रद्धेने पाळली जाते. अशा प्रकारच्या पारंपरिक धार्मिक विधी आपण पुढील पिढीला सांगितल्यास भारतीय संस्कृतीचे मोल पुढे चालत राहू शकते.
