Screen Time: आजच्या डिजिटल युगात मोबाईल, टॅबलेट, टीव्ही आणि संगणक हे मुलांच्या दैनंदिन जीवनाचा अविभाज्य भाग बनले आहेत. ऑनलाइन शिक्षण, गेम्स आणि सोशल मीडियामुळे मुलांचा स्क्रीनसमोर घालवला जाणारा वेळ झपाट्याने वाढला आहे. पण या वाढत्या स्क्रीन टाइमचा परिणाम केवळ डोळ्यांपुरता मर्यादित नसून, शरीरातील इतर अनेक अवयवांवरही होत आहे. तज्ज्ञांच्या मते, मुलांच्या आरोग्यासाठी सर्वात मोठा धोका आता डिजिटल ओव्हरलोड बनला आहे.
डोळ्यांवरील ताण (Digital Eye Strain) हा सर्वाधिक दिसणारा परिणाम आहे. स्क्रीनकडे सतत पाहिल्याने डोळ्यांत कोरडेपणा, लालसरपणा, धूसर दिसणे आणि डोकेदुखी या समस्या वाढतात. परंतु इथपर्यंतच नाही मेंदूवर होणारा परिणामही गंभीर असू शकतो. सतत स्क्रीनकडे पाहिल्यामुळे मुलांची एकाग्रता कमी होते, झोपेचा ताळमेळ बिघडतो आणि मानसिक थकवा वाढतो. निळ्या प्रकाशाचा (Blue Light) परिणाम झोपेच्या हार्मोन्सवर होऊन मुलांना झोप येण्यास उशीर लागतो, ज्यामुळे पुढील दिवशी त्यांच्या शिकण्याच्या क्षमतेवर आणि मूडवर परिणाम होतो. (Screen Time)
फक्त मेंदू आणि डोळ्यांवरच नाही, तर शरीराच्या पोश्चरवरही स्क्रीन टाइमचा घातक प्रभाव दिसतो. लांब वेळ बसून स्क्रीनकडे वाकून पाहिल्याने मुलांच्या मानेला, पाठीला आणि खांद्यांना त्रास होतो. हेच पुढे “Text Neck” किंवा “Postural Syndrome” सारख्या स्थितीमध्ये रूपांतरित होऊ शकते. याशिवाय, शारीरिक हालचाल कमी झाल्यामुळे लठ्ठपणा, रक्ताभिसरणात अडथळा आणि ऊर्जा कमी होणे या समस्या वाढतात.
Screen Time
अधिक स्क्रीन टाइममुळे मुलांच्या मानसिक आरोग्यावरही परिणाम होतो. सततच्या डिजिटल उत्तेजनामुळे चिडचिड, एकटेपणा आणि तणाव वाढतो. सोशल मीडियावर दिसणाऱ्या आदर्श जीवनशैली च्या तुलनेत स्वतःविषयी असमाधान वाढते. अनेक संशोधनांतून असे दिसून आले आहे की, लहान वयात स्क्रीनच्या अति संपर्कामुळे आत्मविश्वास कमी होतो आणि समाजातील संवादकौशल्यांवर परिणाम होतो. (Screen Time)
==============
हे देखिल वाचा:
Excess Handwashing : वारंवार हात धुतल्यानेही होऊ शकते आजार? जाणून घ्या शरीरावर होणारे दुष्परिणाम!
================
तर मग उपाय काय? तज्ज्ञ सांगतात की पालकांनीच स्क्रीन टाइम मर्यादा ठरवणे अत्यंत गरजेचे आहे. ५ वर्षांखालील मुलांना दररोज जास्तीत जास्त १ तास स्क्रीन टाइम द्यावा, तर मोठ्या मुलांना अभ्यासाव्यतिरिक्त स्क्रीनचा वापर मर्यादित ठेवावा. घरात ‘स्क्रीन-फ्री झोन’ तयार करणे, बाहेर खेळण्यास प्रोत्साहन देणे आणि झोपण्याच्या एक तास आधी सर्व उपकरणे बंद करणे — हे लहान बदल मुलांच्या आरोग्यासाठी मोठा फरक करू शकतात. डिजिटल साधने उपयुक्त असली तरी, त्यांचा अतिरेक मुलांच्या शरीर-मनाच्या संतुलनाला धक्का पोहोचवू शकतो. म्हणूनच ‘स्मार्ट वापर’ हेच आजच्या काळाचे खरे तंत्र आहे.
Latest Marathi News | News in Marathi | Live news Updates in Marathi on Trending Topics
