आपल्या सर्वांचे आराध्य दैवत म्हणजे गणपती. या गणेशाची आपण कायमच आराधना करत असतो. प्रथमपुज्य, कलेचा, बुद्धीचा देवता असल्याने गणपतीची पूजा कायम होते. या गणेशाच्या पूजेचा एक महत्त्वाचा दिवस म्हणजे प्रत्येक महिन्यात येणारी संकष्टी चतुर्थी. हे चतुर्थीचे व्रत गणपतीस समर्पित आहे. या दिवशी उपवास करून गणेशाची पूजा केली जाते. दर महिन्याला चतुर्थी येते. यंदा चतुर्थी कधी आहे? आणि या संकष्टी चतुर्थीच्या पूजेचा विधी जाणून घेऊया. (Chaturthi)
संकष्ट चतुर्थी व्रत प्रत्येक महिन्यांत दुसर्‍या पंधरवड्यात वद्य चतुर्थीच्या दिवशी येते. हा श्रीगणपतीच्या उपासनेचा दिवस आहे. दिवसभर उपवास करुन, रात्रौ चंद्रोदयाच्या वेळी श्रीगणपतीची पूजा करुन, चंद्रदर्शन घेऊन उपवास सोडायाचा. अशी या व्रताची थोडक्यात माहिती आहे. हिंदू पंचांगानुसार कृष्ण पक्षात येणार्‍या चतुर्थीस संकष्ट चतुर्थी किंवा संकष्टी चतुर्थी म्हणतात. एका वर्षात १२ आणि ज्या वर्षी अधिकमास आल्यास त्या वर्षी १३ संकष्टी चतुर्थी येतात. संकष्ट चतुर्थी हे एक व्रत आहे. (Sankashti Chaturthi)
संकष्टी चतुर्थीचे हे व्रत पुरुष आणि स्त्रिया या दोघांनी केलेले चालते. हे व्रत दोन प्रकारांनी करतात. एक असते ती मिठाची संकष्ट चतुर्थी आणि दुसरी पंचामृती चतुर्थी. दिवसभर उपवास करून चंद्रोदय झाल्यावर चंद्राला आणि गणपतीला महानैवेद्य दाखवावा. यासाठी मोदक करण्याची पद्धत आहे. त्यानंतर भोजन करावे. या व्रताचा काल आमरण, एकवीस वर्षे किंवा एक वर्ष असा आहे. शास्त्रानुसार संकष्टी चतुर्थीच्या उपवासाची सुरुवात श्रावण महिन्यातील संकष्टी चतुर्थी पासून केला जाते. संकष्टी चतुर्थी सलग २१ संकष्टी धरून व्रताचे उद्यापन करावे. काही भक्त आपल्या मनातील इच्छा पूर्ण होईपर्यंत संकष्टी धरतात तर बहुतेक जण आयुष्यभर देखील संकष्टी चतुर्थी धरतात. (Marathi News)
या नोव्हेंबर महिन्यात शनिवार, ८ नोव्हेंबर रोजी आहे. या दिवशी उपवास करणे आणि चंद्राची प्रार्थना करण्याला विशेष महत्त्व आहे. चतुर्थी तिथीची सुरुवात शनिवार, ८ नोव्हेंबर रोजी सकाळी ७.३२ वाजता होणार आहे आणि या तिथीची समाप्ती रविवार, ९ नोव्हेंबर रोजी पहाटे ४.२५ वाजता होणार आहे. यावेळी संकष्टी चतुर्थी शनिवार, ८ नोव्हेंबर रोजी आहे. या दिवशी चंद्रोद्य रात्री ८ वाजून १ मिनिटांनी आहे. या चतुर्थीला गणाधिप संकष्टी चतुर्थीला शिव आणि सिद्ध योग तयार होत आहे. भद्रावास आणि शिववास योगदेखील या दिवशी तयार होत आहे. या योगांमध्ये गणपतीची पूजा केल्याने भक्तांच्या सर्व इच्छा पूर्ण होतील. (Todays Marathi HEadline)
संकष्टी चतुर्थी व्रत करण्याचा विधी
या दिवशी सकाळी लवकर पाण्यात काळे तीळ टाकून त्या पाण्याने आंघोळ करावी.स्नान केल्यानंतर घरातील मंदिरात दिवा लावावा. दिवसभर गणेश चिंतन करुन उपवास करावा. संध्याकाळी स्वच्छ पाटावर अगर चौरंगावर तांदूळ अगर गव्हाची लहानशी रास करावी. त्यावर स्वच्छ पाण्याने भरलेला कलश ठेवावा. तांब्याभोवती दोन वस्त्रे गुंडाळावी, त्यावर ताम्हन ठेवून त्यात गणपतीची स्थापना करावी. आपण श्री गणपतीची सोने, चांदी, तांबे वगैरे धातूची मूर्ती अगर तसबीर ठेवू शकता. याची षोडोपचारे पूजा करावी. पूजा करणार्‍याने लाल वस्त्र धारण करावे. पूजेत तांबड्या रंगाचे गंध-अक्षता-फुलं-वस्त्र वाहायचे असतात.
पूजेत उपचार अर्पण करताना, लंबोदराय नम: म्हणून गंध, कामरुपाय नम: म्हणून अक्षता, सिद्धिप्रदाय नम: म्हणून पुष्प, सर्वार्थसिद्धिदाय नम: म्हणून फळ, शिवप्रियाय नम: म्हणून वस्त्र, गणाधिपाय नम: म्हणून उपवस्त्र, गजमुखाय नम: म्हणून धूप, मूषकवाहनाय नम: म्हणून दीप, विप्रनाथाय नम: म्हणून नैवेद्य आणि धनदाय नम: म्हणून दक्षिणा अर्पण करावी. (Latest Marathi News)
पूजा झाल्यावर ध्यानमंत्र म्हणावं-
रक्तांग रक्तवस्त्रं सितकुसुमगणै: पूजितं रक्तगंधै:॥
क्षीराब्धो रत्नदीपे सुरतरुविमले रत्नसिंहासनस्थम् ॥
दोर्भि: पाशांकुशेष्टा भयध्रुतिरुचिरं चंद्रमौलिं त्रिनेत्रं ॥
ध्यायेच्छांत्यर्थमीशं गणपतीममलं श्रीसमेतं प्रसन्नम् ॥
नंतर आपले संकट निवारण्याची व मनोकामना पूर्ण करण्याची प्रार्थना करावी.
मम समस्तविघ्ननिवृत्त्यर्थ संकष्टहरगणपतीप्रीत्यर्थ चतुर्थीव्रतांगत्वेन यथा मीलोतोपचार द्रव्यै: षोडोपचारे पूजां करिष्ये ॥ असे म्हणावे. (Top Stories)
नंतर पुढे दिलेले “संकष्ट चतुर्थी महात्म्य” वाचावे. २१ मोदकांचा नेवैद्य दाखवून आरती करावी. आरती झाल्यावर – अशुद्धमतिरिक्तं वा द्रव्याहीनं मया कृतम् । तत सर्व पूर्णतां यातु विप्ररुप गणेश्वर ॥ असे म्हणून साष्टांग नमस्कार घालावा. नंतर चंद्रोदयाची वेळ पंचांगांत दिलेली असते ती बघून चन्द्रदर्शन करुन, चंद्राला अर्घ्य, गंध, अक्षता, फुले वाहून त्याची पूजा करावी. “रोहिणीनाथाय नम:” म्हणून नमस्कार करावा. यानंतर उपवास सोडावा.
जेवणात मोदक किंवा गोड पदार्थ असावे, खारट आंबट पदार्थ नसावे. जेवण झाल्यानंतर उत्तर पूजा करुन मूर्ती किंवा फोटो उचलून उचित स्थानी ठेवावा. पूजेत वापरलेले धान्य रोजच्या वापरण्यात घ्यावे. पाणी तुळशीत ओतावे. या दिवशी अथर्वशीर्ष पाठ करावा. (Top Marathi News)
संकष्टी चतुर्थीच्या गणेशाची आराधना केल्याने सर्व संकटे आणि पापांपासून मुक्ती मिळते. या दिवशी उपवास केल्याने श्रीगणेशाच्या कृपेने जीवन आनंदाने भरून जाते. धार्मिक मान्यतेनुसार संततीप्राप्तीसाठीही संकष्टी चतुर्थीचे व्रत पाळले जाते. हे व्रत करुन चंद्र दर्शन केल्यानंतर गणेश पूजन करुन ब्राह्मण भोजन द्यावे. याने अर्थ- धर्म-काम-मोक्ष अभिलाषित पदार्थ प्राप्त केले जाऊ शकतात, असे स्वयं गणपतीने म्हटले आहे. बरेच लोक दिवसभर व्रत करतात आणि संध्याकाळी जेवण करतात. या दिवशी कोणत्याही वस्तूत तुळशीचा वापर करू नका आणि तुळशीचे सेवन करू नका. (Latest Marathi Headline)
संकष्ट चतुर्थी व्रत कथा
एकदा गणपती उंदरावर बसून जात असताना त्यांना कोणीतरी हसत आहे असे ऐकू येते. गणपती वर बघतात तर चंद्र आपल्यावर हसत आहेत असे त्यांना कळतं. हे पाहून गणपतीला राग येतो आणि ते चंद्राला शाप देतो की आजपासून तुझे तोंड काळे पडणार आणि तुझ्याकडे कुणीही बघणार नाही आणि जर पाहिले तर त्यावर चोरीचा आळ येईल. यावर मोठे तप करुन चंद्र गणपतीला प्रसन्न करतात. तेव्हा गणपती चंद्राला शापातून मुक्त करतात मात्र त्याला सांगतात की भाद्रपद शुक्ल चतुर्थी दिवशी म्हणजे गणेश चतुर्दशी तुझे तोंड कुणीही बघणार नाही आणि जर बघितले तर त्याच्यावर खोटा आळ येईल. (Top Trending News)
==========
Ganpati : ‘या’ गावात भाद्रपदात नाही तर चक्क लक्ष्मीपूजनाला होते गणेशाची स्थापना
Kartika Purnima : ‘ही’ आहेत भारतातील प्रसिद्ध कार्तिक स्वामींची मंदिरं
==========
त्यावर चंद्र गणपतीला विचारतो की जर चुकून कोणी मला पाहिले तर त्याने यापासून मुक्तीसाठी काय करावे? त्यावर गणपतीने सांगितले की त्याने संकष्टी चतुर्थीचा व्रत धरावा. त्यामुळे त्याची आळातून मुक्तता होईल. पुराण काळातील कथांमध्ये असे सांगितले जाते की श्रीकृष्णाने गणेश चतुर्थी दिवशी चंद्र पाहिला होता त्यामुळे त्यांच्यावर संम्यतक मणी चोरल्याचा आळ आला होता. त्यावेळी श्रीकृष्णाने गणेशाची संकष्टी चतुर्थीचे व्रत पूर्ण केले तेव्हा मुक्ती मिळाली. (Social News)
(टीप : येथे दिलेली माहिती ज्योतिषीय ज्ञानावर आधारित आहे. याला कोणताही शास्त्रीय पुरावा नाही. आम्ही त्याची हमी देत नाही.)
Latest Marathi News | News in Marathi | Live news Updates in Marathi on Trending Topics
