New GST Rates : भारतातील वस्तू व सेवा कर (GST) हा करप्रणालीतील मोठा बदल मानला जातो. दरवर्षी केंद्र सरकार आणि GST परिषद बाजारपेठेतील परिस्थिती, महागाई आणि आर्थिक गरजांचा विचार करून काही वस्तूंवर व सेवांवर कराचे दर बदलत असते. नुकत्याच झालेल्या बैठकीत काही वस्तू व सेवांवरचे दर कमी करण्यात आले तर काहींवर वाढ करण्यात आली आहे. या बदलांचा थेट परिणाम ग्राहकांच्या खिशावर तसेच उद्योगपती व व्यावसायिकांच्या कामकाजावर होणार आहे. विशेष म्हणजे, या बदलामुळे दैनंदिन वापराच्या वस्तूंपासून ते लक्झरी आयटम्स आणि रेस्टॉरंटमधील जेवणापर्यंत अनेक गोष्टींचा खर्च वाढणार किंवा कमी होणार आहे.
घरगुती वस्तूंवर दिलासा
नवीन GST दरांनुसार काही आवश्यक वस्तूंवर करकपात करण्यात आली आहे. साबण, काही प्रकारचे डिटर्जंट, दैनंदिन वापरातील स्वयंपाकघरातील उपकरणे, इलेक्ट्रिक पंखे, एलईडी बल्ब, मुलांच्या शालेय वस्तू अशा उत्पादनांवर जीएसटी कमी करण्यात आला आहे. त्यामुळे या वस्तू ग्राहकांना पूर्वीपेक्षा थोड्या स्वस्त मिळतील. यामुळे मध्यमवर्गीय कुटुंबांना थोडा दिलासा मिळणार आहे. सरकारच्या मते, महागाईच्या काळात आवश्यक वस्तूंवर करकपात केल्याने सामान्य नागरिकांचा भार कमी होईल आणि बाजारपेठेत मागणी वाढेल.
रेस्टॉरंट व हॉटेल सेवांवर बदल
रेस्टॉरंटमधील जेवणावर आणि हॉटेल बुकिंगवर GST दरांमध्ये बदल करण्यात आला आहे. साध्या AC नसलेल्या रेस्टॉरंटमध्ये आता 5% जीएसटी लागू राहील, तर AC आणि स्टार रेस्टॉरंटमध्ये जेवणासाठी 12% ते 18% GST आकारला जाणार आहे. 1,000 रुपयांपेक्षा कमी भाड्याच्या हॉटेल रूमवर जीएसटी दर कमी केला गेला आहे, तर महागड्या लक्झरी हॉटेल्ससाठी 18% ते 28% दर कायम ठेवले आहेत. यामुळे प्रवासी व पर्यटन क्षेत्रावर परिणाम होणार असून, मध्यमवर्गीय पर्यटकांना काही प्रमाणात दिलासा मिळू शकतो.
लक्झरी वस्तूंवर वाढ
लक्झरी गाड्या, महागडे मोबाईल फोन, इलेक्ट्रॉनिक उपकरणं आणि काही आयात केलेल्या वस्तूंवर GST दर वाढवण्यात आला आहे. लक्झरी SUV आणि प्रीमियम कार्सवर आता 28% GST सोबत अतिरिक्त सेस लागू होणार आहे. यामुळे अशा गाड्यांचे दर आणखी वाढणार आहेत. महागडे मोबाइल, LED टीव्ही (32 इंचांपेक्षा मोठे), एअर कंडिशनर आणि फ्रिज यांसारख्या वस्तूंवर दर वाढवण्यात आले आहेत. त्यामुळे या वस्तूंची खरेदी करताना ग्राहकांना जास्त खर्च करावा लागणार आहे.(New GST Rates)
उद्योगपती आणि व्यवसायिकांवर परिणाम
GST दरातील बदल फक्त ग्राहकांवर नाही तर उद्योगपती आणि व्यवसायिकांवरही थेट परिणाम करतो. आवश्यक वस्तूंवर करकपात झाल्याने त्यांच्या विक्रीत वाढ होण्याची शक्यता आहे. मात्र लक्झरी वस्तूंवर करवाढ झाल्यामुळे त्या उत्पादनांची विक्री कमी होऊ शकते. तसेच, लघु आणि मध्यम उद्योगांना (SMEs) काही प्रमाणात करसवलत मिळाली आहे. काही कच्च्या मालावरील करकपात झाल्यामुळे उत्पादन खर्च कमी होईल. यामुळे भारतीय उत्पादनांना जागतिक बाजारपेठेत स्पर्धात्मकता मिळू शकते.
संपूर्ण यादी
- स्वस्त होणारे उत्पादनं : साबण, डिटर्जंट, एलईडी बल्ब, पंखे, शालेय वस्तू, काही स्वयंपाकघरातील उपकरणं.
- रेस्टॉरंट/हॉटेल : AC नसलेले रेस्टॉरंट – 5% GST, AC रेस्टॉरंट – 12-18% GST, 1000 रुपयांपेक्षा कमी रूम रेंट – कमी दर.
- महाग होणारे उत्पादनं : लक्झरी SUV आणि कार, प्रीमियम मोबाईल फोन, 32 इंचांपेक्षा मोठे LED टीव्ही, AC, फ्रिज.
- उद्योग क्षेत्र : काही कच्च्या मालावरील GST कपात, SMEs ना फायदा.
GST च्या नव्या दरांमुळे सामान्य नागरिकांना आवश्यक वस्तूंवर दिलासा मिळणार असला तरी लक्झरी वस्तू आणि महागड्या सेवांसाठी अधिक खर्च करावा लागेल. उद्योग क्षेत्राला मिश्र परिणाम दिसून येणार आहेत – काहींना उत्पादन खर्चात फायदा होईल तर काहींना विक्रीत घट जाणवू शकते. त्यामुळे, ग्राहकांनी खरेदी करताना नव्या दरांचा विचार करून नियोजन करणं आवश्यक आहे.
Latest Marathi News | News in Marathi | Live news Updates in Marathi on Trending Topics
