Nelson Mandela : नेल्सन मंडेला हे दक्षिण आफ्रिकेतील वर्णद्वेषाविरोधात लढणारे महान क्रांतिकारक, शांततेचे प्रतीक आणि जगभरातील लोकशाही मूल्यांचे प्रतीक म्हणून ओळखले जातात. त्यांनी आयुष्यभर वंशभेदाविरोधात संघर्ष केला. पण एक आश्चर्यकारक गोष्ट म्हणजे, अमेरिकेसारख्या लोकशाही आणि मानवी हक्कांच्या पुरस्कर्त्या देशाने नेल्सन मंडेला यांना ‘दहशतवादी’यादीत समाविष्ट केले होते आणि त्यांना २००८ पर्यंत अमेरिकेच्या परवानगीशिवाय तिकडे प्रवेश करता येत नव्हता. ही बाब जगभरात अनेकांना धक्कादायक वाटते. मग नेमकं असं काय घडलं होतं की अमेरिका मंडेलांना घाबरत होती?
१९६० ते १९९० या काळात मंडेलांनी “अफ्रिकन नॅशनल काँग्रेस” (ANC) या पक्षाच्या माध्यमातून वर्णद्वेषी दक्षिण आफ्रिकन सरकारविरोधात लढा दिला. या लढ्याचा काही भाग शांततामय होता, पण काहीवेळा त्यांनी सरकारविरोधात हिंसक आंदोलनं देखील केली होती. ANC चा सशस्त्र गट “उमखोंटो वे सिझवे” याने स्फोट घडवून आणले होते, ज्यात सरकारी इमारतींना लक्ष्य करण्यात आलं होतं. अमेरिका आणि पाश्चिमात्य राष्ट्रांनी अशा प्रकारच्या कृतींना “दहशतवाद” म्हणून वर्गीकृत केलं. त्यामुळे नेल्सन मंडेला यांना १९८० च्या दशकात अमेरिका आणि ब्रिटनसारख्या देशांनी ‘दहशतवादी’ घोषित केलं.
nelson mandela
यामागे आणखी एक महत्त्वाचा राजकीय घटक होता. थंड युद्धाच्या काळात अमेरिका आणि सोविएत युनियनमधील संघर्ष तीव्र होता. मंडेला यांच्या ANC पक्षाला रशियाकडून मदत मिळत होती, कारण रशियाचा वंशविरोधी धोरणांना पाठिंबा होता. त्यामुळे अमेरिका मंडेलांच्या विचारसरणीकडे संशयाने पाहत होती. त्यांनी कम्युनिस्ट देशांच्या प्रभावाखाली येणाऱ्या चळवळींना आपल्यासाठी धोका मानला, म्हणूनच मंडेलांना “अविश्वासू आणि धोकेबाज” म्हणून पाहिले गेले.
पण जसजसा काळ गेला आणि दक्षिण आफ्रिकेत वर्णद्वेष संपुष्टात आला, तसतसे मंडेलांचे खरे कार्य जगासमोर आले. १९९४ मध्ये ते दक्षिण आफ्रिकेचे पहिले कृष्णवर्णीय राष्ट्रपती झाले. त्यांनी क्षमा, सुसंवाद आणि शांतता यावर भर दिला. अखेर २००८ मध्ये अमेरिकेच्या काँग्रेसने मंडेलांचे नाव ‘दहशतवादी यादी’मधून हटवले. पण ९०च्या दशकात मंडेला अमेरिकेला “असुरक्षित वाटणारा” नेता होते . हे ऐकायला जरी विचित्र वाटले तरी तत्कालीन राजकीय आणि आंतरराष्ट्रीय समीकरणांमध्ये ते वास्तव होते.(Nelson Mandela)
==========
हे देखील वाचा :
Chandrashekhar Azad : आजाद त्या बाईच्या घरात घुसले आणि…
Chirag Paswan : अभिनेता ते राजकीय नेता, असा आहे चिराग पासवानच्या आयुष्याची कथा
Jai Singh : मुघलांचे मन जिंकणारा जयसिंह, पण औरंगजेबाचा रोष ओढवून घेणारा राजा
==========
नेल्सन मंडेला यांना अमेरिका घाबरत होती, कारण त्यांनी एक सशस्त्र लढा दिला होता, आणि त्या लढ्याचे स्वरूप पाश्चिमात्य राष्ट्रांना त्रासदायक वाटले. शिवाय, त्यांचा रशियाशी असलेला संबंध, आणि अमेरिकेच्या धोरणांशी विरोधात जाणारी भूमिका यामुळे अमेरिका त्यांच्या प्रभावाला घाबरत होती. तरीही, आज जग त्यांना शांततेचा प्रतीक मानते, आणि अमेरिकेलाही अखेर त्यांची चूक मान्य करावी लागली.
