National Handloom Day 2025 : भारतात प्राचीन काळापासून वस्त्रनिर्मिती ही एक महत्त्वाची कौशल्यकला मानली जाते. विशेषतः हातमागावर तयार होणारी कापडं ही केवळ वस्त्रनिर्मितीपुरती मर्यादित न राहता, भारताच्या सांस्कृतिक, सामाजिक व आर्थिक इतिहासाशी देखील जोडलेली आहेत. या पारंपरिक उद्योगाला सन्मान देण्यासाठी आणि त्याच्या महत्त्वाची जाणीव जनसामान्यांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी दरवर्षी ७ ऑगस्ट रोजी “राष्ट्रीय हातमाग दिवस” (National Handloom Day) साजरा केला जातो.
इतिहास व स्थापना:
राष्ट्रीय हातमाग दिवस पहिल्यांदा २०१५ साली भारत सरकारने सुरू केला. तत्कालीन पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या नेतृत्वाखाली, चेन्नईमध्ये याचा पहिला उत्सव पार पडला. या दिवसाची निवड ७ ऑगस्ट हाच दिवस ठरविण्यामागे ऐतिहासिक कारण आहे . ७ ऑगस्ट १९०५ रोजी बंगाल फाळणीविरोधात “स्वदेशी चळवळ” सुरू करण्यात आली होती. ही चळवळ ब्रिटिश वस्त्रांवर बहिष्कार घालून देशी हातमागाचे उत्पादन आणि वापर यावर भर देण्यास प्रेरित होती. म्हणूनच हाच दिवस निवडण्यात आला.
हातमाग उद्योगाचे महत्त्व:
हातमाग उद्योग हा भारतातील दुसऱ्या क्रमांकाचा रोजगार पुरवणारा असंघटित क्षेत्र आहे, जो शेतकऱ्यांनंतर सर्वाधिक लोकांना उपजीविका देतो. या क्षेत्रात मुख्यतः ग्रामीण भागातील महिला आणि कारागीर काम करतात. विविध राज्यांमध्ये विविध प्रकारच्या पारंपरिक हातमाग वस्त्रप्रकारांची निर्मिती होते. उदा. बनारसी, चंदेरी, कांजीवरम, पाटोला, बालूचरी, इकत इत्यादी. हे सर्व वस्त्रप्रकार केवळ सौंदर्यदृष्ट्या अनोखे नसून, भारताच्या संस्कृतीचे मूर्त स्वरूप आहेत.
National Handloom Day 2025
राष्ट्रीय हातमाग दिवसाचे उद्दिष्ट:
या दिवसाचा मुख्य हेतू हातमाग उद्योगातील कारागीरांचे योगदान मान्य करणे, त्यांना प्रोत्साहन देणे, आणि जनतेमध्ये हातमाग वस्त्र खरेदीविषयी जागरूकता वाढवणे हा आहे. आधुनिक काळात यंत्रमाग आणि सस्त्या आयात वस्त्रांमुळे पारंपरिक हातमाग उद्योग संकटात सापडला आहे. त्यामुळे, या उद्योगाला पुनरुज्जीवित करण्यासाठी सरकारी पातळीवर विविध योजना राबवल्या जातात, जसे की “इंडिया हैंडलूम ब्रँड”, “ई-मार्केटप्लेस”, “हातमाग मार्केटिंग इव्हेंट्स” इत्यादी.(National Handloom Day 2025)
===========
हे देखील वाचा :
Red Fort : आग्रा आणि दिल्ली येथील लाल किल्ल्यामध्ये काय फरक आहे? कोणाला अधिक महत्व घ्या जाणून
Indian Flag : ध्वजारोहण आणि झेंडावंदनमध्ये हा आहे फरक, 15 ऑगस्टपूर्वी घ्या जाणून
Russian Soldiers : एलियन्सने त्यांना दगड बनवलं आणि…
============
नवीन पिढीची जबाबदारी:
राष्ट्रीय हातमाग दिवस फक्त एका दिवसापुरता न राहता, वर्षभर या क्षेत्राला मदत करणारी दृष्टीकोन निर्माण करण्याचे माध्यम आहे. युवकांनी हातमाग कलेत करिअरची संधी शोधणे, स्थानिक उत्पादनांना प्राधान्य देणे, आणि सामाजिक माध्यमांतून हातमागाला जागतिक व्यासपीठ मिळवून देणे ही काळाची गरज आहे. सस्टेनेबल फॅशन आणि पर्यावरणपूरक वस्त्रनिर्मितीमध्ये हातमागाचा मोठा वाटा असू शकतो. तर राष्ट्रीय हातमाग दिवस आपल्याला आपल्या पारंपरिक उद्योगांप्रती अभिमान बाळगण्यास आणि त्यांचे संवर्धन करण्यास प्रेरणा देतो. “वोकल फॉर लोकल” या संकल्पनेनुसार हातमाग क्षेत्राला प्रोत्साहन दिल्यास, आत्मनिर्भर भारताची संकल्पना अधिक बळकट होईल.
Latest Marathi News | News in Marathi | Live news Updates in Marathi on Trending Topics
