Hormonal Imbalance : हॉर्मोनल बॅलन्स बिघडला तर शरीरात कसे बदल दिसतात? जाणून घ्या महत्त्वाची माहिती आपल्या शरीरातील हॉर्मोन्स हे अत्यंत सूक्ष्म पण शक्तिशाली रसायनं आहेत, जी शरीराच्या प्रत्येक फंक्शनवर परिणाम करतात उर्जा, भूक, झोप, पिरियड्स, मूड, वजन, त्वचेचा आरोग्य आणि प्रजननक्षमता. पण जेव्हा यांचा बॅलन्स बिघडतो, तेव्हा शरीर ताबडतोब काही संकेत दाखवायला लागते. अनेक वेळा हे लक्षणं इतकी सामान्य असतात की लोक त्याकडे दुर्लक्ष करतात. पण दीर्घकाळ दुर्लक्ष केल्यास थायरॉइड समस्या, PCOS, डायबिटीज, इन्फर्टिलिटी किंवा मेटाबॉलिक डिसऑर्डर्सचा धोका वाढतो. (Hormonal Imbalance)
सतत थकवा आणि ऊर्जा कमी होणे हॉर्मोनल असंतुलनाचे सर्वात सामान्य लक्षण म्हणजे अकारण थकवा. भरपूर झोप घेतल्यानंतरही दिवसभर अंगात शक्ती नसणे, कामात लक्ष न लागणे, किंवा सतत सुस्ती जाणवणे—हे सर्व संकेत असू शकतात. कोर्टिसोल, थायरॉइड किंवा इन्सुलिन हॉर्मोन्स बिघडले तर शरीरातील ऊर्जा निर्मितीची प्रक्रिया प्रभावित होते. अनेक महिला हे लक्षण ताण, व्यस्त दिनक्रम किंवा पोषणाच्या कमतरतेकडे ढकलतात, पण हे गंभीर आरोग्य समस्येचे सुरुवातीचे लक्षण असू शकते. (Hormonal Imbalance)
Hormonal Imbalance
वजन अचानक वाढणे किंवा घटणे वजन वाढत असेल आणि त्यामागे कोणताही स्पष्ट कारण नसेल—खाण्याचे प्रमाण तेच, स्ट्रेस तेवढाच, परंतु वजन तरीही वाढत असेल—तर ते हार्मोनल इशारा असू शकतो.थायरॉइड हॉर्मोन्स, इन्सुलिन किंवा इस्ट्रोजेनमध्ये बदल झाल्यास शरीराचे मेटाबॉलिझम मंद किंवा वेगवान होते. PCOS असलेल्या महिलांमध्ये इन्सुलिन रेसिस्टन्समुळे पोटाभोवती चरबी वाढते. दुसरीकडे, हायपरथायरॉइडमध्ये वजन वेगाने कमी होते.
पिरियड्समध्ये अनियमितता महिलांमध्ये हार्मोन्स बिघडण्याचे सर्वात मोठे संकेत म्हणजे अनियमित पिरियड्स. पिरियड्स उशिरा येणे, लवकर येणे, खूप जास्त किंवा कमी ब्लीडिंग होणे, वेदना वाढणे—हे सर्व इस्ट्रोजेन आणि प्रोजेस्ट्रोनच्या असंतुलनामुळे होऊ शकते. PCOS, थायरॉइड समस्या किंवा प्रोलॅक्टिन वाढल्यास पिरियड्सवर थेट परिणाम होतो. हे दीर्घकाळ चालू राहिल्यास गर्भधारणा क्षमता देखील कमी होते. (Hormonal Imbalance)
मूड स्विंग्स, चिंता आणि चिडचिड मूड अचानक बदलणे, रागावर नियंत्रण न राहणे, सतत चिंता येणे किंवा अनावश्यक तणाव जाणवणे—हेही हार्मोनल बॅलन्स बिघडण्याचे लक्षण आहे. सेरोटोनिन आणि डोपामिन हे “हॅपी हॉर्मोन्स” इस्ट्रोजेन आणि प्रोजेस्ट्रोनशी जोडलेले असतात. त्यामुळे हार्मोन्स असंतुलित झाले की व्यक्ती भावनिकदृष्ट्या अस्थिर होते. या लक्षणांकडे अनेकदा ‘मूड खराब आहे’ म्हणत दुर्लक्ष केलं जातं, पण हे शरीराचा गंभीर सिग्नल असू शकतो.
======================
हे देखिल वाचा :
Health : आरोग्यासाठी वरदान असलेल्या गुळवेलच्या सेवनाचे ‘हे’ आहेत मोठे फायदे
Winter Health Care : थंडीत हातापायाला सूज येण्याची कारणे काय? यापासून बचाव कसा करावा
Joint Pains: हिवाळ्यात सांधेदुखीचा त्रास वाढलाय? वाचा कारणे आणि सोपे उपाय
=======================
त्वचा आणि केसांमधील अचानक बदल हार्मोनल असंतुलनाचा थेट परिणाम त्वचा आणि केसांवर दिसतो. चेहऱ्यावर अचानक ऍक्ने वाढणे, केस झडणे, डँड्रफ वाढणे, त्वचेचा तेज कमी होणे, त्वचा खूप कोरडी किंवा खूप ऑयली होणे हे थायरॉइड, अँड्रोजन किंवा इस्ट्रोजेन असंतुलनामुळे होते. PCOS असलेल्या महिलांमध्ये चेहऱ्यावर किंवा ठोठ्यावर अनावश्यक केस वाढू शकतात, जे हायपरअँड्रोजेनिझमचे लक्षण आहे. (Hormonal Imbalance)
*शेवटी काय करावे? जर ही लक्षणे वारंवार जाणवत असतील, तर त्याकडे दुर्लक्ष न करता ताबडतोब एंडोक्रायनोलॉजिस्ट किंवा गायनकोलॉजिस्टचा सल्ला घ्या.
रक्तातील हॉर्मोन चाचण्या, थायरॉइड प्रोफाइल, इन्सुलिन स्तर, व्हिटॅमिन्स तपासणे आवश्यक असते. जीवनशैलीत बदल योगा, चालणे, संतुलित आहार, झोप पूर्ण करणे यांचा हार्मोनल आरोग्यावर मोठा परिणाम होतो. शरीर आधीच सिग्नल देतं फक्त आपल्याला ते ओळखून योग्य वेळी पावले उचलण्याची गरज आहे!
Latest Marathi News | News in Marathi | Live news Updates in Marathi on Trending Topics
