दिवाळीचा दुसरा महत्वाचा दिवस म्हणजे धनत्रयोदशी. अश्विन महिन्यातील कृष्ण पक्षाच्या त्रयोदशी तिथीला धनत्रयोदशीचा पवित्र सण साजरा केला जातो. या दिवशी आयुर्वेदाचे जनक असलेल्या धन्वंतरी देवाची, लक्ष्मीची आणि कुबेर भगवान यांची पूजा केली जाते. धनत्रयोदशी किंवा धनतेरस दोन शब्दांपासून बनलेली आहे, पहिला शब्द ‘धन’ म्हणजे संपत्ती आणि दुसरा ‘तेरस किंवा त्रयोदशी’. धनत्रयोदशी अत्यंत शुभ आणि फलदायी मानली जाते. असे मानले जाते की समुद्रमंथनानंतर धनत्रयोदशीच्या दिवशी भगवान धन्वंतरी हातात अमृताचे भांडे घेऊन प्रकट झाले. धन्वंतरी हे भगवान विष्णूंचे आंशिक अवतार मानले जातात. (Marathi News)
पंचांगनुसार, २०२५ मध्ये त्रयोदशी तिथीची सुरुवात १८ ऑक्टोबर शनिवारी दुपारी १२ वाजून १८ मिनिटांनी होत आहे. तर या तिथीची समाप्ती १९ ऑक्टोबर रविवार रोजी दुपारी १ वाजून ५१ मिनिटांनी होईल. उदय तिथीनुसार धनत्रयोदशीचा सण १८ ऑक्टोबर २०२५, शनिवार रोजी साजरा केला जाईल. या दिवशी जेवढे महत्व धन्वंतरी पूजनाला, लक्ष्मी आणि कुबेर पूजनाला आहे तेवढेच महत्व यमदीप दानाला देखील आहे. धनत्रयोदशीच्या दिवशी यमराजा पूजाही करण्यात येते. धनतेरसच्या दिवशी यमपूजन अतिशय महत्वाचे मानले गेले आहे. (Dhantrayodashi/ Dhanteras)
यमदीप दान म्हणजे यमराजाला दिप म्हणजे दिवा दान करणे. आश्विन कृष्ण त्रयोदशी म्हणजेच धनत्रयोदशी, यमराजाला प्रसन्न करण्याकरिता या दिवशी यमदीपदान केले जाते. अपमृत्यु म्हणजेच अकाळी, अपघाताने मृत्यु येऊ नये याकरिता सायंकाळी कणकेचा दिवा दक्षिणेस ज्योत करून ठेवला जातो. याला यमदीप दान देखील म्हटले जाते. वर्षातील हा एकमेव दिवस आहे जेव्हा मृत्यूच्या देवाची पूजा केली जाते आणि यम दीप प्रज्वलित केला जातो. (Diwali 2025)
======
Jageshwar Temple : जागेश्वर धाम मंदिराचे रहस्य आहे तरी काय ?
======
धनत्रयोदशीच्या दिवशी प्रदोष काळात अर्थात संध्याकाळी यमदेवाला दीप आणि नैवेद्य समर्पित केल्यास अकाल मृत्यूचे भय राहत नाही. यम दीपदान प्रदोषकाळी म्हणजे संध्याकाळी करावे. या दिवशी कणकेचा दिवा करून त्याची ज्योत दक्षिण दिशेस होईल या पद्धतीने तो दिवा ठेवून, पुढील मंत्र म्हणून दिव्याला नमस्कार करावा. (Todays Marathi Headline )
मृत्यूनापाशदंडाभ्यां कालेन श्यामयासह।
त्रयोदश्यां दीपदानात सूर्यज: प्रीयतां मम ।।
यानंतर हातामध्ये फुल घेऊन खालील मंत्राचा उच्चार करत यमदेवाच्या दक्षिण दिशेला नमस्कार करावा
ऊं यमदेवाय नम:। नमस्कारं समर्पयामि।।
त्यानंतर हे फुल दिव्याजवळ ठेवावे आणि हातामध्ये बताशा घेऊन खालील मंत्राचा उच्चार करत बताशा दिव्याजवळ ठेवावा
ऊं यमदेवाय नम:। नैवेद्यं निवेदयामि।।
त्यानंतर हातामध्ये थोडेसे पाणी घेऊन आचमन करण्यासाठी खालील मंत्राचा उच्चार करत दिव्याजवळ पाणी सोडा
ऊं यमदेवाय नम:। आचमनार्थे जलं समर्पयामि।
त्यानंतर पुन्हा ऊं यमदेवाय नम: मंत्राचा उच्चार करत दक्षिण दिशेला नमस्कार करा. (Top Marathi Headline)
प्रदोषकाळात यमदीप दान करावे. यासाठी पिठाचा मोठा दिवा घ्या. त्यानंतर स्वच्छ कापूस घेऊन दोन लांब वाती करा. त्यांना दिव्यामध्ये एकमेकांच्या आडव्या दिशेने अशा प्रकारे ठेवा की वातीची चार टोके दिव्याच्या बाहेर दिसतील. आता त्यात तिळाचे तेल भरून त्यात थोडे काळे तीळ टाका.
या दिव्याची अक्षत आणि फुलांनी पूजा करावी. त्यानंतर घराच्या मुख्य दरवाजाबाहेर थोडी साखर किंवा गव्हाची रास करून त्यावर दिवा लावावा. दिवा लावण्यापूर्वी तो पेटवून दक्षिण दिशेकडे पाहा आणि तयार केलेल्या राशीवर चारमुखी दिवा ठेवा. ‘ओम यमदेवाय नमः’ म्हणत दक्षिण दिशेला नमस्कार करावा. (Latest Marathi Headline)
धनत्रयोदशीला यमाच्या नावाचा दिवा का लावला जातो?
यादिवशी यमदीपदान करण्यामागे एक पौराणिक कथा सांगितली गेली आहे. यमदेवांना त्यांच्या दूतांनी एक प्रसंग सांगितला. ते म्हणाले की एकदा जेव्हा भगवान यमदेव राजा हेमच्या मुलाचा प्राण घेत होते, तेव्हा त्यांच्या नवविवाहित पत्नीचा दयनीय विलाप ऐकून आमचे हृदय दुखले. वय कमी असल्याने त्याचा जीव घेऊ नये अशी इच्छा होती. वयाच्या अवघ्या सोळाव्या वर्षी त्यांच्या शरीरातून प्राण निघत होते पण कायद्यानुसार आम्ही इच्छा असूनही काही करू शकत नव्हतो. हे ऐकून यमराज दुताला म्हणाले, मला संपूर्ण कथा सांगा. (Top Marathi News)
========
Ahoi Ashtami : अखंड सौभाग्य आणि मुलांच्या दीर्घायुष्यासाठी केले जाणारे अहोई अष्टमी व्रत
========
यमराजाची आज्ञा मिळाल्यावर दूताने घटना सांगायला सुरुवात केली, त्याने सांगितले की, एकदा हंस नावाचा एक पराक्रमी राजा शिकारीसाठी जंगलात गेला आणि भटकत असताना तो दुसऱ्या राजा हेमराजाच्या राज्यात पोहोचला. भूक आणि तहानने व्याकूळ झालेल्या राजा हंसचे हेमराजने स्वागत केले. त्याच दिवशी हेमराजला पुत्रप्राप्ती झाली. (Latest Marathi Headline)
अनेक वर्षांच्या प्रतीक्षेनंतर जेव्हा त्यांना पुत्ररूपात मूल प्राप्त झाले तेव्हा त्यानिमित्ताने एका उत्सवाचे आयोजन करण्यात आले होते, ज्यामध्ये एका परंपरेनुसार एका ज्योतिषालाही पाचारण करण्यात आले होते, ज्याने भाकीत केले की हे राजा! तुमच्या मुलाचे लग्न करू नका कारण लग्नाच्या चौथ्या दिवशी सर्पदंश झाल्याने त्याचा अकाली मृत्यू होईल. हे ऐकून संपूर्ण राज्य दु:खात बुडाले. तेथे पाहुणे म्हणून उपस्थित असलेल्या राजा हंसलाही फार वाईट वाटले. (Marathi Trending Headline)
हेमराजचे सांत्वन करताना ते म्हणाले की महाराज, काळजी करू नका. मी राजपुत्राच्या जीवाचे रक्षण करीन. आपल्या वचनाची पूर्तता करण्यासाठी राजा हंसने यमुनेच्या तीरावर एक किल्ला बांधला, ज्यामध्ये परवानगीशिवाय वाराही प्रवेश करू शकत नव्हता. याच किल्ल्याच्या सुरक्षिततेत राजपुत्र तरुण झाला. राजपुत्राने कोणत्याही स्त्रीला पाहिले नव्हते. पण एके दिवशी नशिबाने त्याला एक राजकुमारी दिसली. एकमेकांना पाहून दोघेही मोहित झाले आणि त्यांनी एकमेकांशी लग्न केले. (Top Trending Headline)
ते दोघेही प्रत्यक्षात कामदेव आणि रतिदेवीच्या जोडप्यासारखे दिसत होते. राजा हंसला कळल्यावर त्याला ज्योतिषाचे भाकीत आठवले. हंस आणि राजा हेमराज या दोघांनीही कायदा बदलण्याचा निर्णय घेतला. लग्नाच्या चौथ्या दिवशी मला तिला मारायला जायचे होते. मी माझे कर्तव्य पार पाडण्यासाठी आलो. मी प्रवेश करू नये म्हणून त्या लोकांनी अनेक प्रयत्न केले आणि चौथा दिवस निघून गेला पण तुमच्या प्रतापामुळे तुमच्या दूतांचा प्रवेश कोणीही रोखू शकत नाही. (Top Marathi Stories)
दूत म्हणाला की मी त्याचा जीव घेतला. जिथे क्षणापूर्वीपर्यंत उत्सवाचे वातावरण होते, तिथे आरडाओरडा सुरू होता. नवविवाहित राजकन्या एवढ्या दयाळूपणे रडत होती की ते ऐकून माझे कठोर हृदयही विचलित झाले. महाराज, मी स्वतः रडायला लागलो पण कर्तव्याच्या धाग्याने मला तेथून जीव काढावा लागला. अशी कथा सांगून यमदूत शांत झाला. तिथे पूर्ण शांतता होती. हे ऐकून यमराज स्वतः भावूक झाले. (Social Updates)
काही वेळ गप्प राहिल्यावर ते म्हणाले – तुझी ही दयनीय कहाणी ऐकून मीही व्याकूळ झालो आहे, पण मी काय करू? निर्मात्याने माझ्यावर ही जबाबदारी सोपवली आहे. कायद्याच्या राज्याचे रक्षण करण्यासाठी आपल्याला हे काम करावे लागेल, अन्यथा पृथ्वीवर असमतोल निर्माण होईल. हे ऐकून दूताने हिंमत एकवटून विचारले – महाराज, तुम्ही म्हणता ते अगदी खरे आहे. जर सजीवांचे प्राण गेले नाहीत तर पृथ्वीवर जागा उरणार नाही. त्याची संपत्ती एका दिवसात संपेल, पण महाराज, कोणाचाही जीव अकाली जावू नये? तो राजकुमार फक्त सोळा वर्षांचा होता. त्याने आपले आयुष्यही पाहिले नव्हते. (Top Stories)
आयुष्यात आणखी काही वर्षे मिळाली असती आणि जीवनातील सुखे उपभोगून तो मेला असता तर कदाचित असे दु:ख आले नसते. जीव अकाली मृत्यूला बळी पडू नये यासाठी काही उपाय असू शकत नाही का? तुम्ही एवढेच करू शकता. कृपया उपाय सुचवा जेणेकरून कुणालाही अकाली मृत्यूला सामोरे जावे लागणार नाही. यावर यमराज म्हणाले- तुझं म्हणणं बरोबर आहे. मी तुम्हाला हे करण्याचा एक मार्ग सांगतो. (Top Trending News)
========
Temple : वर्षातून केवळ दिवाळीतच उघडले जाणारे रहस्यमयी मंदिर
========
यमदेव म्हणाले की, कार्तिक कृष्ण पक्षातील त्रयोदशीच्या रात्री जो मनुष्य माझी पूजा करून दक्षिणाभिमुख दीप लावतो, त्याला कधीही अकाली मृत्यूची भीती वाटत नाही. याशिवाय दीप प्रज्वलित करताना त्या प्राण्याला आयुष्यभर सदाचाराच्या मार्गावर चालण्याचे वचनही द्यावे लागेल. जो असे करतो तो कधीही अकाली मृत्यू पावणार नाही. सर्व सुखांचा उपभोग घेतल्यानंतरच तो मरेल. तेव्हापासून कार्तिक कृष्ण पक्षाच्या त्रयोदशीला म्हणजेच धनत्रयोदशीच्या दिवशी यमराजाची पूजा करण्याची प्रथा सुरू झाली असे मानले जाते. (Social News)
(वरील माहिती उपलब्ध स्रोतावरून देण्यात आलेली आहे.याच्या तथ्यांबद्दल आम्ही कुठलाही दावा करीत नाही.)
Latest Marathi News | News in Marathi | Live news Updates in Marathi on Trending Topics
