Winter : भारताची पारंपारिक ओळख म्हणून ओळखला जाणारा पश्मीना शॉल लक्झरी, नाजूकपणा आणि उबदारपणाचे प्रतीक मानला जातो. खासकरून काश्मीरमधून मिळणारा हा शॉल जगभरात प्रसिद्ध आहे. परंतु बाजारात याची किंमत साध्या शॉलच्या तुलनेत अनेक पटींनी जास्त असते. का आणि कशासाठी? याचे उत्तर जाणून घेतले की त्याची किंमत का उच्च असते हे सहज कळते.
पश्मीना कोणत्या लोकरीपासून तयार होते?
पश्मीना हा साध्या मेंढीच्या नव्हे तर “चंगथांगी” किंवा “लडाखी कॅश्मिरा” नावाच्या विशेष डुकरासारख्या लहान शेळीच्या (Changthangi Goat) नाजूक तंतूंपासून तयार केला जातो. ही शेळी हिमालयातील 12,000 ते 15,000 फूट उंच प्रदेशात राहते, जिथे तापमान -40°C पर्यंत खाली जाते. या कठोर थंडीतून संरक्षण मिळण्यासाठी शेळ्यांच्या शरीरावर अगदी नाजूक, सूक्ष्म आणि अतिशय हलके अंडरकोट फायबर्स तयार होतात. हाच अंडरकोट म्हणजे खरा पश्मीना, जो जगातील सर्वात मऊ, सर्वात पातळ आणि सर्वात उबदार लोकर प्रकार मानला जातो.
फायबर अतिशय दुर्मिळ आणि नैसर्गिकरित्या कमी उपलब्ध
प्रत्येक Changthangi शेळी वर्षातून एकदाच, तेही उन्हाळ्यात, तिच्या शरीरावरचा सूक्ष्म पश्मीना कोट गाळते. एका शेळीकडून वर्षभरात फक्त 70–150 ग्रॅम इतकाच शुद्ध पश्मीना मिळतो. एका पूर्ण पश्मीना शॉलसाठी 3–4 शेळ्यांचा अंडरकोट लागतो. मिळणारा फायबर स्वतःमध्ये अतिशय हलका, पातळ आणि नाजूक असल्याने त्याचे हाताळणेही अवघड ठरते. त्यामुळे त्याची नैसर्गिक उपलब्धता कमी असल्यामुळे त्याची किंमत अत्यंत जास्त असते.
Winter
पूर्णतः हाताने तयार करण्याची पारंपारिक प्रक्रिया
पश्मीना शॉल मशीनने नव्हे तर शतके जुनी काश्मिरी हस्तकला वापरून हाताने तयार केला जातो. कातरणे, स्वच्छ करणे, फुलवणे, धागा कातरणे, विणकाम, एम्ब्रॉयडरी—या सर्व प्रक्रियेत कौशल्य आणि वेळ लागतो. शुद्ध पश्मीना धागा इतका बारीक असतो की मशीनने तो विणणे शक्य नाही. एक शॉल पूर्णतः तयार होण्यासाठी अनेकदा 6 आठवडे ते 6 महिने लागू शकतात. काही जटिल काश्मीरी कढाई (जसे की सोझनी एम्ब्रॉयडरी) असलेले शॉल तर एका कारागिराला एक ते दोन वर्षेही लागू शकतात. ही मेहनत, कौशल्य आणि वेळ यामुळे त्याची किंमत आपोआप वाढते.
नैसर्गिक रंग, सौंदर्य आणि टिकाऊपणा
पश्मीनाच्या धाग्याचा स्पर्श अत्यंत मऊ, हलका आणि त्वचेला त्रास न देणारा असतो. तो नैसर्गिकरित्या श्वास घेतो आणि तापमान संतुलित ठेवतो. त्यामुळे हिवाळ्यात पश्मीना बेजोड उबदारपणा देतो. याशिवाय धाग्याला रंग चांगला धरतो, त्यामुळे हस्तकलेतील बारकावे उठून दिसतात. एक शुद्ध पश्मीना शॉल योग्य काळजी घेतल्यास दशकानुदशके टिकून राहतो, किंबहुना हे शॉल पिढ्यान्पिढ्या वारसा म्हणून जपले जातात. ही दीर्घ टिकाऊता आणि प्रीमियम क्वालिटीही त्याच्या महागाईचे महत्त्वाचे कारण आहे.
==========
हे देखील वाचा :
Winter Fashion : हिवाळ्यात फॅशन फॉलो करताना ‘या’ गोष्टी ठेवा लक्षात
Myopia : मायोपिया पुढच्या पिढीकडे जातो का? तज्ज्ञांकडून जाणून घ्या सत्य
Winter Dite : हिवाळ्यात चणा आणि गूळ एकत्र खाणे किती फायदेशीर, तज्ज्ञांचे मत जाणून घ्या
==========
नकली पश्मीना आणि प्रमाणिकतेची गरज
बाजारात अनेक ठिकाणी मशीन-मेड किंवा मिक्स-फायबरचे नकली शॉल “पश्मीना” म्हणून विकले जातात. खऱ्या पश्मीना शॉलची ओळख पटण्यासाठी GI Tag, डायमंड रिंग टेस्ट किंवा प्रमाणित काश्मीरी विक्रेते यांची निवड महत्त्वाची ठरते. खरी पश्मीना शॉल्सची किंमत जास्त असण्याचे एक कारण म्हणजे त्यांची प्रमाणिकता राखण्यासाठी होणारा खर्चही मोठा असतो.
Latest Marathi News | News in Marathi | Live news Updates in Marathi on Trending Topics
