Ganesh Chaturthi : गणपती बाप्पाला विघ्नहर्ता आणि मंगलकर्ता मानले जाते. प्रत्येक शुभ कार्याची सुरुवात गणपती पूजनाने केली जाते. घरात किंवा मंदिरात गणेशाची मूर्ती ठेवण्यामागे धार्मिक तसेच वास्तुशास्त्रीय महत्त्व आहे. परंतु, गणपतीच्या मूर्तीच्या सोंडेबाबत विशेष नियम सांगितले गेले आहेत. बाप्पाच्या मूर्तीची सोंड उजवीकडे की डावीकडे वळलेली आहे, याला खूप महत्त्व दिले जाते. डाव्या सोंडेचा गणपती घरी ठेवू नये, असा समज अनेक ठिकाणी प्रचलित आहे. त्यामागे पौराणिक कारणे, वास्तुशास्त्राचे तत्त्व आणि धार्मिक श्रद्धा यांचे एकत्रित स्पष्टीकरण आहे.
उजवी सोंड आणि डावी सोंड – फरक
गणपतीच्या मूर्तीतील सोंडेच्या वळणानुसार त्याचे स्वरूप व शक्ती बदलतात. सामान्यतः घरी बसवली जाणारी गणेश मूर्ती उजवी सोंड असलेली असते. उजवी सोंड ही शांत स्वरूपाचे आणि सहज प्रसन्न होणाऱ्या बाप्पाचे प्रतीक मानली जाते. उजव्या सोंडेच्या गणपतीला “वामदंती” असे म्हणतात, आणि अशा मूर्ती घरात ठेवल्यास आनंद, समृद्धी आणि सौख्य वाढते अशी श्रद्धा आहे.
याउलट, डाव्या बाजूला वळलेली सोंड असलेला गणपती अत्यंत ऊर्जावान, तामसी आणि उग्र स्वरूपाचा मानला जातो. अशा मूर्तीला पूजताना कठोर शास्त्र, नित्यनियम आणि तांत्रिक विधींचे पालन करावे लागते. साध्या भक्तांसाठी हे कठीण ठरते. त्यामुळे घरात डाव्या सोंडेचा गणपती ठेवू नये, असा सल्ला शास्त्रात दिला आहे.
Ganesh Chaturthi
तांत्रिक पूजाविधीची गरज
डाव्या सोंडेच्या गणपतीची पूजा साध्या भक्तीभावाने केली तर ती अपूर्ण राहते असे मानले जाते. या मूर्तीची स्थापना आणि पूजन तांत्रिक पद्धतीने – मंत्रोच्चार, यंत्र-तंत्र, विशेष नैवेद्य आणि कठोर नियमांनुसारच केले पाहिजे. यासाठी विशेष विद्वान पुजाऱ्यांची मदत आवश्यक असते. घरगुती वातावरणात इतके काटेकोर पालन करणे शक्य नसल्यामुळे अशी मूर्ती घरी ठेवू नये असा नियम केला गेला आहे.
अशुभ परिणामांची भीती
धर्मग्रंथांमध्ये असे नमूद आहे की जर डाव्या सोंडेचा गणपती घरात ठेवला आणि त्याची योग्य प्रकारे पूजा झाली नाही, तर घरात मतभेद, अडचणी, आर्थिक नुकसान आणि मानसिक अस्थिरता निर्माण होऊ शकते. कारण या स्वरूपाचा गणपती शक्तिशाली असून लवकर रागवतो. म्हणूनच घरात उग्र स्वरूपाची पूजा टाळावी, असे मानले जाते.
मंदिरात आणि विशेष स्थळी पूजन
डाव्या सोंडेचे गणपती साधारणतः मंदिरात किंवा विशिष्ट धार्मिक स्थळीच आढळतात. कारण तिथे नित्यनियमाने योग्य प्रकारे तांत्रिक पद्धतीने पूजा केली जाते. अशा ठिकाणी या गणेशाची उपासना केल्यास भक्तांची मनोकामना पूर्ण होते आणि विघ्नांचे निवारण होते. पण घरगुती वातावरणात पूजन अपूर्ण राहण्याची शक्यता जास्त असल्यामुळे त्याचा निषेध केला जातो.(Ganesh Chaturthi)
घरात गणेश मूर्ती ठेवताना बाप्पाचे स्वरूप अत्यंत शांत, मंगलमय आणि प्रसन्न असावे अशी सर्वांची इच्छा असते. म्हणूनच डाव्या सोंडेचा गणपती घरी ठेवू नये, अशी परंपरा आहे. उजव्या सोंडेचा गणपती घरात सुख-समाधान, शांती, ऐश्वर्य आणि आनंद आणतो. तर डाव्या सोंडेचा गणपती योग्य पूजाविधीने मंदिरात किंवा विशेष ठिकाणी विराजमान केल्यास भक्तांना लाभ मिळतो. यामागील मुख्य उद्देश भक्तांना त्रास न होणे आणि श्रद्धेचा मार्ग सोपा करणे हा आहे. म्हणूनच शतकानुशतके घरी फक्त उजवी सोंड असलेला गणपतीच ठेवण्याची प्रथा आजही जपली जाते.
Latest Marathi News | News in Marathi | Live news Updates in Marathi on Trending Topics
